การศึกษาฐานสมรรถนะ
( Competency – Based Education : CBE )
เป็นกระบวนการสร้างสมรรถนะให้ผู้เรียนสามารถพร้อมรับและเผชิญกับปัญญา การเปลี่ยนแปลงและความท้าทายต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม มีองค์ประกบสำคัญ 3 ส่วน คือ
1 หลักสูตรฐานสมรรถนะ ( Competency – Based Curriculum : CBC )
2 การเรียนการสอนฐานสมรรถนะ ( Competency – Based Instruction : CBI )
3 การวัดและประเมินฐานสมรรถนะ ( Competency – Based Assessment : CBA )
ทำไมต้องปฏิรูปหลักสูตรเป็นฐานสมรรถนะ
1 การเปลี่ยนแปลงของโลกและสังคม
2 มีปัญหาเกิดขึ้นในโลกนี้มากมายและรุนแรง
ความแตกต่างระหว่างทักษะและสมรรถนะ
ทักษะ : เป็นความสามารถในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้ดีระดับหนึ่ง
สมรรถนะ : เป็นความสามารถในการนำทักษะที่ตนมีอยู่ไปใช้ในการปฏิบัติงานนั้นจนประสบความสำเร็จ
“ทักษะจึงเป็นองค์ประกอบหนึ่งของสมรรถนะ”
ประเภทของสมรรถนะ
ประเภทของสมรรถนะที่ใช้ในการพัฒนาหลักสูตรมี 2 ประเภท คือ
1 สมรรถนะหลัก (Core Competency) เป็นสมรรถนะที่จำเป็นสำหรับทุกคน เพื่อนำมาใช้ในการทำงาน การดำเนินชีวิตการแก้ไขปัญหาต่าง ๆ เช่น สมรรถนะการคิด สมรรถนะการสื่อสาร
2 สมรรถนะเฉพาะตัว (Specific Competency) สำคัญมากกว่าสมรรถนะหลัก สมรรถนะที่เกิด จากการเรียนรู้เฉพาะเรื่อง ซึ่งผู้เรียนควรรู้และจำเป็นต้องรู้ เข้าใจและนำไปใช้ได้ หากผู้เรียนสามารถประยุกต์ใช้ความรู้ทักษะเจตคติและคุณลักษณะที่ได้จากการเรียนรู้ในเรื่องนั้น แสดงว่าผู้เรียนเกิดสมรรถนะเฉพาะเรื่องนั้น
องค์ประกอบของสมรรถนะ
สมรรถนะบุคคลตามแนวคิดของเดวิด แมคคลาเลน (David C. McClelland ) มี 5 ประการ ดังนี้
1 ทักษะ (Skill) หมายถึง สิ่งที่บุคคลกระทำได้ดีและฝึกปฏิบัติจนชำนาญ
2 ความรู้ (Knowledge) หมายถึง ความรู้เฉพาะตัวของบุคคล
3 ทัศนคติ ค่านิยม (Attitude) หมายถึง มีความเชื่อมั่นในตนเอง เชื่อว่าตัวเองสามารถทำได้ โดยการรู้จักตนเอง
4 บุคลิกประจำบุคคล (Trait) หมายถึง ลักษณะนิสัยประจำบุคคลอธิบายถึงบุคคลนั้น
5 แรงจูงใจหรือแรงขับภายใน (Motive) หมายถึง สิ่งที่ทำให้บุคคลแสดงพฤติกรรมที่มุ่งไปสู่เป้าหมาย